Percival - Wele Wetka

2018

Slava III - Pieśni Słowian Zachodnich

Piosenka "Wele wetka" (Wele wita, wele witka, wide wita itp.), wykonywana z układem tanecznym, należy do typowego repertuaru kaszubskich zespołów ludowych, pojawia się też w podręcznikach jako przykład muzycznego folkloru kaszubskiego. Tytułowy okrzyk wydaje się niezrozumiały: jeszcze w zbiorze tańców opublikowanym przez Pawła Szefkę w 1969 r., objaśniany jest albo jako pochodzący od imienia Wikta, albo po prostu jako rytmiczny "wypełniacz" pozbawiony znaczenia. Językoznawca prof. Hanna Popowska-Taborska nie znajduje przekonującej kaszubskiej etymologii tego zwrotu. Szefka wiąże treść piosenki z obrzędami owocobrania, chociaż sam zauważa, że piosenka znana jest w okolicach, w których nie uprawiano owoców ani zboża - na Półwyspie Helskim. Tymczasem historyk prof. Gerard Labuda nadaje tej przyśpiewce głębsze znaczenie. Według niego owo Wele Wita nawiązuje do pogańskiego bóstwa Welesa, zaś piosenka związana jest z archaicznym obrzędem kaszubskich "dziadów", czyli goszczeniem dusz zmarłych w obecności właściwego dla nich bóstwa. Piosenka daje obraz uczty, zapewne ofiarnej, po której następuje zabawa. Obrzędy odbywały się chyba nad wodą - "brzôdnik", przez P. Szefkę objaśniane jako sad, w Słowniku Sychty występuje jako 'płytka woda, w której brodząc zarzucano sieci' W obecnej formie piosenka stanowi szyderstwo z pogańskiego obrzędu odprawianego przez starców.