The Velvet Underground - amerykańska grupa rockowa, będąca przedstawicielem awangardy rockowej i rocka eksperymentalnego. Grupa działając na przełomie lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX wieku wpisała się w nurt pop artu, będąc tego ruchu najwybitniejszym muzycznym przedstawicielem. Velvet Underground, w przeciwieństwie do brytyjskich grup progresywnego rocka , które czerpały inspirację z muzyki klasycznej (głównie romantycznej lub modernistycznych trendów w muzyce współczesnej) oraz jazzu, poszedł w kierunku wytyczonym przez amerykańską awangardę muzyki współczesnej, której głównym przedstawicielem był ekstrawagancki kompozytor John Cage. Eksperymenty dźwiękowe, brak ograniczenia jakimikolwiek regułami oraz nieskrępowana rockowa agresywność spowodowała, iż post factum przyklejono zespołowi etykietkę proto punk. Teksty utworów zespołu odgrywały wielką rolę w muzyce. Bardzo poetyckie i często bulwersujące propagowały idee współczesnego, lewicującego i dotkniętego obyczajową rewolucją środowiska młodych intelektualistów. Opiekunem artystycznym grupy i autorem projektów graficznych okładek albumów był jeden z najbardziej znanych przedstawicieli sztuki pop-artu Andy Warhol. Liderem grupy, znanym z późniejszej kariery solowej był wokalista i gitarzysta Lou Reed.

W 1996 grupa została wprowadzona do Rock and Roll Hall of Fame.