Kraamola - Ой ти, Жайворонку

2017

Мольфар

Słowiańskie powitanie wiosny -Skowronki 22 marca dawnym zwyczajem wschodni i południowi Słowianie (Rosja, Ukraina, Białoruś, Bułgaria, Serbia i Czarnogóra) obchodzą święto Skowronki (Rosja), zwane też Sroki (Ukraina), czy Młodzi (Serbia, Bułgaria). To jest jedno z wiosennych świąt, poświęconych Równonocy Wiosennej, a jego tradycja związana jest z obrzędami i rytuałami przywoływania wiosny. Nasi przodkowie wierzyli, że tego dnia przylatuje 40 różnych ptaków, i pierwsze przylatują skowronki. Aby przybliżyć nadejście wiosny gospodynie piekły z ciasta figurki ptaków - "skowronków", nazywano je dziećmi lub braćmi ptaków wędrownych. Upieczonych skowronków sadzało się na drzewach, dachach, stodołach, umieszczano je na ogrodzeniach, oprócz tego wysyłano je do rodziny, bliskich ludzi, by obdarzyć ich swoją miłością, by ciepło, światło i wiosna zawitały do ich domów. Ptaszkami częstowało się też dzieci, które radosne biegały i nawoływały Wiosnę, wymachując długimi patykami z nadzianymi nań upieczonymi skowronkami. Przy tym śpiewało się piosenki-nawoływajki, Piosenek istniało sporo, każdy region miał swoje wiosenne nawoływajki. Ciekawa jest piosenka zapisana w 1965 roku na Wołyniu (Ukraina), w której wspomina się słowiańskiego boga Dażboga: Pieczone ptaki zjadano, a głowy zostawiało się na karmę dla domowego ptactwa i innych zwierząt, oddawano je też matkom ze słowami "Jak skowronki wysoko latają tak wysoko niech twój len rośnie" Używano też ptaków do wróżb, do jednego ptaka gospodyni wkładała monetkę, i ten, komu się trafiła był pierwszym siewcą w roku. Monetka była również życzeniem powodzenia i dostatku. Albo rzucano upieczony kołacz za stodołę, w która stronę upadł, w te stronę i za mąż panienka pójdzie. Serbowie tego dnia sprzątali dom i podwórze, a zabrane śmieci spalano w ognisku, a każdy domownik musiał trzy razy przez ogień skoczyć. W niektórych regionach młodzi chłopcy i niewiasty zbierali się już dzień wcześniej, po północy rozpalali ognisko, przez które skakali, śpiewają c pieśni i przywołując wiosnę. Zrywali oni gałązki wierzby, a po powrocie do domu uderzali każdego członka rodziny ze słowami "Abyś był zdrów, jak byk, szybki, jak jeleń, w ciele, jak świnka, i abyś rósł, jak wierzba". W Bułgarii tego dnia dzieci wychodzą za wieś i staczają z pagórków małe okrągłe chlebki i mówią "Odejdź Zima, przyjdź Wiosna"